Afgelopen vrijdag was NPB-bestuurder Leen Spoor te gast in Nieuwsuur. Hij was één van de drie gasten die VVD-lijsttrekker Mark Rutte een lastige vraag mochten stellen. Zijn vraag was: ‘Waar blijft het extra blauw op straat dat u al tien jaar belooft?’
De NPB-bestuurder trok stevig aan de bel: ‘Het is één minuut voor twaalf bij de politie, we hebben dringend mensen nodig.’ De premier begon met herinneringen op te halen aan de nachtdienst die Spoor en hij ooit samen hadden gedraaid. Daarna trok hij routineus zijn vaste verdedigingslinie op: ‘In 2010 werd Nederland geconfronteerd met de grootste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog en moesten we fors bezuinigen, helaas op alles, ook op de politie.’
Hij vertelde er niet bij dat destijds bedacht was dat deze bezuiniging het best gerealiseerd kon worden door over te schakelen op een landelijk politiekorps. Deze schaalvergroting zou immers automatisch leiden tot grote bedragen aan efficiencywinst. Inmiddels is het een algemeen erkend feit dat de introductie van de Nationale Politie overhaast en ondoordacht heeft plaatsgevonden en dat de efficiencywinsten – meteen in 2010 al ingeboekt door het kabinet – zich nooit hebben voorgedaan.
(De premier deed ook weer net alsof het bezuinigen een onvermijdelijke ingreep was geweest, noodzakelijk om Nederland er economisch weer bovenop te krijgen. Dat was ook in 2010 al niet waar; de overheid had ook kunnen besluiten tot grootschalige (extra) investeringen om het economisch herstel aan te zwengelen. Een aanpak die nu wel in de politieke mode is en door Rutte wordt verkocht met dezelfde bezieling als in 2010 zijn draconische bezuinigingen.)
De bezuinigingen op de politie zijn onder andere gerealiseerd door het aftoppen van de operationele capaciteit, wat neerkomt op een verlaging van het aantal ‘agenten’ met drieduizend fte’s.
Gedroomde efficiencywinst
‘Sinds 2016, 2017 kunnen we weer investeren, ook in de politie,’ aldus Rutte bij Nieuwsuur. Het kabinet Rutte III heeft daar veel geld voor uitgetrokken. Wat de VVD betreft gaan we daar in een komend kabinet zeker mee door.’
Onvermijdelijke ingreep?
Het is waar dat in het regeerakkoord van het kabinet Rutte III de afspraak staat dat de politiesterkte vanaf 2023 gestegen zal zijn met 1.171 fte (voltijdsbanen). Het gaat dan om (ongeveer) 700 extra wijkagenten en 471 extra rechercheurs. Een structurele verhoging van het politiebudget van zo’n 200 miljoen. In de loop van de kabinetsperiode zijn daarnaast nog een paar keer wat toezeggingen gedaan, waardoor het huidige kabinet de basis heeft gelegd voor een blijvende extra capaciteit die oploopt tot circa 1.500 nieuwe mensen.