In Memoriam Jan Dirk van Oostaijen
De NPB is ontdaan en verdrietig over de dood van zijn erelid Jan Dirk van Oostaijen op 75-jarige leeftijd. Dirk was al geruime tijd ziek, maar toch is het definitieve heengaan van deze geliefde collega en authentieke vakbondsman een schok. Nog maar een jaar geleden liep hij als vanouds betrokken en spraakzaam rond op het ledencongres in Baarn, als belichaming van het wezen van de NPB: strijdbaar en toch sympathiek. Een man die ervan hield in actie te komen: ‘Langs de kant staan helpt niet.’
Op dinsdag 29 oktober is er tussen 18.00 en 19.00 uur gelegenheid om Dirk een laatste groet te brengen en zijn nabestaanden te condoleren. Die afscheidsbijeenkomst wordt gehouden in Uitvaartcentrum DELA Eikelenburg, Eikelenburglaan 7 in Rijswijk. Het laatste afscheid vindt in besloten kring plaats.
-----------------------------------------------
Jan Dirk van Oostaijen kwam op 20 november 1948 ter wereld in Den Haag. Na de luchtmacht (1966) en douane (1970) stapte hij in 1971 de politie binnen: om precies de politieschool op het Alexanderveld in Den Haag. Met zijn diploma op zak werkte hij vier jaar in uniform bij de Haagse gemeentepolitie. Vervolgens kwam hij via de districtsrecherche terecht bij de centrale recherche.
‘Ik was niet zo honkvast en zat ik elke drie, vier jaar wel ergens anders,’ vertelde hij in 2020 aan het NPB-bondsblad. ‘Met fraude heb ik me nooit beziggehouden, maar voor de rest heb ik zo’n beetje alles wel gedaan en gaandeweg een hoop herinneringen verzameld. Als rechercheur bij Moordzaken kwam ik bijvoorbeeld Appie Baantjer tegen op bureau Warmoesstraat in Amsterdam. In 1983 was ik lid van het observatieteam dat zich bezighield met de ontvoering van Freddie Heineken. Ik heb nog altijd de bierpul die we op 1 april 1984 kregen na een voorstelling van André van Duin in Carré. Met onze partners waren we daarvoor uitgenodigd. Heineken wilde ons bedanken. Een mooi aandenken!’
Puur uit belangstelling kwam Dirk in de automatisering terecht. ‘Op den duur kwam ik er vaak achter dat een andere functie ook leuke kanten had. Dat gold voor de automatisering, al wist ik daar niks van af. Dat heb ik me met cursussen en boeken eigen gemaakt. En uiteindelijk bleek ik er zo behendig in, dat mijn programma’s – bijvoorbeeld voor de veiligheidsdiensten, de Wet op de weerkorpsen – echt werden gebruikt door de politie.’
Na zes jaar in de automatisering ging Dirk aan de slag bij de Vreemdelingendienst en was hij een periode ploegbrigadier (chef) in Delft. Daarna stortte hij zich in de bestrijding van computercriminaliteit en sloot zijn loopbaan af als medewerker Interne onderzoeken en beleidsmedewerker.
In 2006 stopte Dirk officieel met werken: op 58-jarige leeftijd kon hij vervroegd uittreden op basis van een toenmalige (tijdelijke) ouderenregeling. Maar de politie liet hem niet los: hij was nog een tijdje actief voor de AIVD en in zijn laatste jaren als politievrijwilliger. ‘Ik spit oude dossiers door om te kijken of er zaken over het hoofd zijn gezien”, vertelde hij in 2023 aan het NPB-bondsblad. ‘Het zijn dikke dossiers, die cold cases, maar het sluit wel mooi aan op mijn vroegere werk bij de recherche.’ Ook bleef hij zolang het ging zoveel mogelijk meezingen in het Haagse politiekoor Entre Nous.
En dan was er natuurlijk zijn vakbondswerk voor de NPB. Daar sloot Dirk zich in 1971 bij aan en vrijwel meteen ging hij aan de slag binnen het bestuur van de afdeling Den Haag. Jarenlang was hij als afgevaardigde namens zijn collega's actief in overlegvormen binnen de vakbond en medezeggenschap. Daarnaast vervulde hij de functie van rechtshulpcoördinator en maakte hij maar liefst 23 jaar als vakbondsvertegenwoordiger deel uit van bezwaaradviescommissies (Bac). Dat zijn de wettelijk verplichte commissies die de werkgever van een deskundig advies moeten voorzien over een rechtvaardige reactie op door werknemers ingediende bezwaarschriften.
Ook was Dirk tientallen jaren persoonlijk betrokken bij de wervingsacties van NPB-leden op de politiescholen. Duizenden collega’s moet hij met zijn aanstekelijk enthousiasme NPB-lid hebben gemaakt. Ook het organiseren en uitvoeren van cao-acties was bij hem in goede handen.
In een latere fase was hij een drijvende kracht binnen het NPB-adviesorgaan voor AT-personeel en binnen het NPB-adviesorgaan senioren.
Al deze activiteiten kwamen voort uit een motto waar Dirk zijn leven lang aan vastgehouden heeft. ‘Langs de kant staan helpt niet,’ vertelde hij in 2020 aan het NPB-bondsblad. ‘Als je iets wilt bereiken of gedaan wilt hebben, dan moet je er zelf wat voor doen. Dat is op alle terreinen zo. Als er een criminele zaak opgelost moest worden, dan moest ik er zelf op uit. Achter je bureau blijven zitten wachten was er niet bij. Actie was nodig. In het vakbondswerk is het niet anders. Zo was ik vanuit de NPB betrokken bij het maken van politiebegrotingen. Dan kun je ook niet vanaf de zijlijn toezien met het naïeve idee dat het zomaar goedkomt. Ook dan geldt: wil je iets? Dan zul je wat moeten doen. Hup, niet zeuren maar aan de slag.’
Deze mentaliteit leidde ertoe dat Dirk naast zijn werk en vakbondswerk ook nog actief was in de politiek, om te beginnen als penningmeester voor de SP in Den Haag. Daarnaast zat hij in het wijkberaad en was hij penningmeester van de afdeling golf van de Haagse Politie Sport Vereniging (HPSV). Dat maakte hem naar eigen zeggen een van de weinige SP-leden die deze tak van sport beoefende. De resterende privétijd besteedde Dirk bij voorkeur aan vissen en reizen, het liefst naar Griekenland.
Op dinsdag 19 mei 2020 – midden in het eerste coronajaar – werd Dirk vanwege zijn grote verdiensten voor de NPB benoemd tot erelid van de vereniging. Toenmalig bondsvoorzitter Jan Struijs roemde hem als ‘een gevoelsmens, met het hart op de goede plek, sociaal bewogen en met oog voor de werkers in de politieorganisatie. Een man waar je niet snel tevergeefs een beroep op doet. Een onmisbare kracht op de achtergrond, steevast bereid om de handen uit de mouwen te steken.’
Die bereidheid bleef niet altijd beperkt tot Nederland. Dirk zei heel snel ja toen hij in 2010 gevraagd werd mee te werken aan een actie voor politiemensen in Letland. In december van dat jaar brachten de NPB-leden in twee weken tijd een grote hoeveelheid tweedehands kinderkleding en speelgoed bij elkaar om de feestdagen van hun collega’s in dat land op te vrolijken. Dirk ging als chauffeur mee om alles op tijd in Letland af te leveren. ‘Een barre tocht door de kou en de sneeuw, maar mooi om te kunnen doen voor armlastige collega’s.’
Tijdens zijn lange loopbaan bij de politie en de vakbond maakte Dirk heel wat veranderingen mee. De overstap van gemeentepolitie naar regionale politie beschouwde hij als nuttig. Over de komst van de Nationale Politie was hij minder te spreken. ‘Prima als het gaat om bijvoorbeeld het werken met één landelijk informatiesysteem, maar voor de individuele diender is het een slechte zaak gebleken. Ik zie veel meer in het kleiner organiseren van praktische zaken en bijvoorbeeld het plaatselijk roosteren. Daarnaast zijn er nu gewoon te weinig uitvoerende politiemensen beschikbaar. En dat komt doordat de politiek sinds jaar en dag onvoldoende geld uittrekt om een sterke politieorganisatie te kunnen realiseren.’
Dirk, namens alle NPB-leden bedankt voor je grote inzet voor onze vereniging en de inspirerende manier waarop je al die jaren vriendelijk maar vastberaden bent blijven opkomen voor de belangen van (met name) politiemensen. We zullen dat voorbeeld niet vergeten en wensen je vrouw Riet, jullie dochters en kleindochters en andere familieleden en vrienden veel sterkte toe bij het dragen van dit grote verlies.
