Blauwe hocus pocus

Dagelijks tussen de 17.000 en 23.000 agenten op straat. Preciezer kan de korpsleiding het niet zeggen, want er wordt nergens bijgehouden wanneer medewerkers buiten aan de slag zijn of binnen bijvoorbeeld administratief werk doen. Dat is toch wel raar te noemen – en dan druk ik me zachtjes uit. De werkgever zou dat toch bij uitstek moeten (kunnen) weten. Hoe kom je er anders bij om je organisatie te hervormen en jaar in jaar in ‘efficiencymaatregelen’ door te voeren? Terwijl je dan dus eigenlijk niet weet wat je aan het doen bent…

Tweede Kamer: geen belangstelling
Hoeveel ‘blauw’ is er eigenlijk? Dat vind je in geen enkel officieel document. Niet in het jaarverslag van de Nationale Politie en niet in openbare stukken aan de Tweede Kamer. Merkwaardig dat de Kamer daar tot nu toe niet om gevraagd heeft blijkbaar. Uit zichzelf doen de minister van Justitie en Veiligheid en de korpschef van de Nationale Politie geen moeite hierover duidelijkheid te verstrekken, net zomin als over de omvang van de recherche. De reden ligt voor de hand: hoe meer je bekend maakt, hoe meer je vragen krijgt en des te meer je moet verantwoorden.

Operationele sterkte
Wel melden de minister en het korps dat de ‘operationele sterkte’ circa 50.000 voltijdsbanen (fte’s) bedraagt. Wie vallen er onder de noemer ‘operationeel’? Dat is blauw plus de recherche plus iedereen die bijdraagt aan het feitelijke politiewerk. Dus ook de receptionisten, de collega’s op de meldkamers, circa 50 ‘personen’ in de korpsleiding, de politie te water, de vliegers en ga zo maar door.

RTL Nieuws
Hier haal je de hoeveelheid ‘blauw op straat’ dus niet uit. We zullen het moeten doen met de gegevens die de korpsleiding recentelijk aan RTL Nieuws heeft verstrekt, om te beginnen dat er dagelijks 21.201 collega’s ‘de straat op kunnen’. Dit aantal en deze formulering worden verder niet verklaard of verantwoord. RTL Nieuws stelt dat het aantal gecorrigeerd moet worden voor het ziekteverzuim (7 procent) en voor de collega’s die niet in één keer slagen bij de jaarlijkse toetsing van de vaardigheid in het gebruik van geweldmiddelen (minus 12 procent). (In deze tweede correctie kan ik me eerlijk gezegd niet vinden. Het is niet mijn gewoonte de werkgever goede bedoelingen toe te dichten, maar in dit geval lijkt het me aannemelijk dat hij bedoeld heeft dat er dagelijks 21.201 agenten bevoegd zijn gewapend de straat op te gaan. Zo niet, dan zou dat nogal onverantwoordelijk zijn.)

Schatting korpsleiding
Na de genoemde twee correcties komt RTL Nieuws tot de slotsom dat er dagelijks 17.352 agenten op straat aan het werk zijn. Volgens het korps is die conclusie onjuist. De dagelijkse aanwezigheid van blauw op straat is niet op één aantal vast te pinnen. Je kunt hooguit zeggen dat hij schommelt tussen de 17.000 en de 23.000 agenten. Aldus de korpsleiding, die ook deze bandbreedte verder niet uitlegt.

Ik weet niet wie de korpsleiding met deze cijfers probeert in de maling te nemen, maar dat zal niet lukken bij insiders en burgers die goed om zich heen kijken. Die weten best dat er dagelijks geen 21.201 collega’s op straat zijn en ook geen 17.000 of 23.000.

Blog gaat verder onder de foto!

Laten we om te beginnen vaststellen dat een week 168 uur telt. De (gemiddelde) werktijd van een Nederlandse politiemedewerker is 36 uur per week. Conclusie: als je wilt dat ‘de hele dag’ (= elk uur van elke dag) minstens één agent op straat aan het werk is, dan moet je daarvoor 4,67 agenten in dienst hebben (168 uur gedeeld door 36 uur). En die mogen dan niet binnenkomen op het bureau, niet ziek worden, geen vakantie nemen, niets doen aan persoonlijke verzorging of aan administratie, geen gebruik maken van ondersteuning. Kortom: die 4,67 collega’s zullen snel het loodje leggen.

Volslagen verkeerd beeld
Dit maakt meteen duidelijk waarom de uitspraak van de korpsleiding (dagelijks tussen de 17.000 en 23.000 agenten op straat aan het werk) een volslagen verkeerd beeld geeft. Het korps suggereert daarmee dat op elk uur van elke dag minstens 17.000 blauwe collega’s zichtbaar op straat aan het werk zijn. Die zul je dus NOOIT zien. Om dat te realiseren zouden er immers minimaal 17.000 maal 4,67 agenten oftewel 79.390 blauwe collega’s in dienst moeten zijn, die nooit met vakantie gaan, nooit ziek zijn, nooit in het bureau werken et cetera.

Op elk uur van elke dag 
We doen de rekenpartij even andersom. Voor het gemak neem ik daarbij als uitgangspunt het gemiddelde van de door de korpsleiding genoemde getallen (17.000 en 23.000). Stel dus dat het korps beschikt over 20.000 (wekelijks 36 uur) inzetbare agenten. Als ik dan wil weten hoeveel blauwe collega’s er MAXIMAAL op straat aan het werk kunnen zijn op een willekeurig uur van een willekeurige dag, dan moeten we die 20.000 agenten delen door 4,67. Uitkomst: met 20.000 (wekelijks 36 uur) inzetbare agenten kun je op elk uur van elke dag 4.283 agenten buiten aan het werk zetten (ervan uitgaande dat niemand binnen werkt, niemand ziek wordt, niemand verlof/vakantie opneemt en niemand traint of studeert).

Afwezigheidsfactoren
Maar uiteraard zijn van die 4.283 medewerkers wel degelijk collega’s ziek (7 procent), op vakantie (9,4 procent), bezig met studie/training/coaching/overleg (3 procent – beroerd weinig) en binnen aan het werk (3 procent – in werkelijkheid veel meer). Daardoor zakt het aantal agenten dat je op elk uur van de dag buiten aan het werk zou kunnen zien naar 3.324 politiemedewerkers. En dat is dan nog ‘vriendelijk’ berekend.

Noodzakelijke inzet
Vervolgens komt capaciteitsmanagement om de hoek kijken. Want praktisch gezien is het niet logisch op elk uur van elke dag dezelfde hoeveelheid medewerkers in te zetten. En ook tussen de dagen van de week zit verschil als het gaat om de noodzakelijke inzet. Om een ‘nette’ verdeling te kunnen maken – eentje die rekening houdt met de voorschriften in de Arbeidstijdenwet (ATW) – zou je net als in het verleden kunnen werken met zes groepen.

Blog gaat verder onder de foto!

Nemen we als uitgangspunt weer het aantal van 20.000 inzetbare agenten gecorrigeerd voor de genoemde bijzondere invloeden (ziekte, verlof, vakantie, training, studie et cetera), dan komen we op maximaal 15.521 op straat inzetbare agenten.

Inzetverdeling
Uitgaande van zes groepen zitten dan in elke groep 2.587 blauwe collega’s, verdeeld over het hele land. Voor de nacht is de inzet van één groep een reële bovengrens. Overdag en in de avond is dat anders. Dan zullen meerdere groepen (of leden van die groepen) moeten worden ingezet. Grosso modo doen er echter vrijwel nooit meer blauwe collega’s dienst dan het aantal van drie groepen. Op basis van deze berekening zijn dat dus 7.760 agenten. In het weekend is het sowieso minder. Voor de zondag heb je vaak genoeg aan de inzet van (naar boven afgerond) 2.600 agenten (één groep dus), als er tenminste geen bijzondere evenementen gepland staan. Dan wordt het beeld opgeleukt door de vrijwillige politie.

In de zomer kan op bepaalde toeristische plekken een verhoogde inzet nodig zijn, maar die moet dan op een ander tijdstip dan weer worden ingeleverd. Met deeltijders kun je het aantal medewerkers nog wel een beetje opleuken, maar die gaan dan wel weer af van je aantal FTE’s (voltijdsbanen). Linksom of rechtsom: je komt echt op hetzelfde uit.

Veel minder dan gemeld 
Kortom, afgezien van heel uitzonderlijke situaties zul je op enig moment van de dag landelijk niet meer dan 7.800 collega’s op straat kunnen tellen. Gemiddeld zijn het er 3.324 over alle dagen/uren van de week, met in de nacht niet meer dan 2.600. RTL Nieuws wilde graag weten hoeveel agenten er dagelijks op straat lopen. Dat zijn er dus geen 17.352, zoals werd gemeld. Dat zijn er gemiddeld tussen de 2.600 en 7.800.

Even schrikken? Niet voor de collega’s in blauw. Die weten heel goed dat er maar heel weinig mensen opdraaien voor de lastigste klussen op alle tijdstippen van de dag op alle denkbare plekken in ons land!

PS Om 24/7 één agent op straat actief te laten zijn moet het korps zeven medewerkers in dienst hebben. Dat is het uitgangspunt waarvoor bij de bouw van de Nationale Politie is gekozen. Inmiddels moet het korps door de voortdurend toenemende grootschalige en bijzondere inzet zo worstelen met de beschikbare capaciteit dat deze verhouding achterhaald is. In hun herstelplan voor de Nationale Politie pleiten de bonden dan ook voor een aangepast bezettingsnorm: om 24/7 één agent op straat actief te laten zijn moet het korps tien medewerkers in dienst hebben.

Reageren op deze blog? Klik hier!