Het komende kabinet zal flink moeten investeren in het preventieve politiewerk. Zo niet, dan wordt de Nationale Politie definitief een sociaal ontwortelde opsporingsmachine, die steevast achter de veiligheids- en misdaadfeiten aanloopt. Dat is volgens de NPB de belangrijkste praktische conclusie die je kunt trekken uit het rapport ‘Lokale handhaving door de politie’ van de Inspectie Justitie en Veiligheid.
Bondsvoorzitter Jan Struijs: ‘Het wordt tijd dat de politieke partijen erkennen dat er een paar cruciale weeffouten in de opzet van de Nationale Politie zitten, die zo snel mogelijk moeten worden rechtgebreid.’
Het grote winstpunt van de Nationale Politie was volgens toenmalig minister Opstelten van Veiligheid en Justitie dat door de organisatorische schaalvergroting flinke efficiencywinsten te geboekt waren, met name op het gebied van de bedrijfsvoering. ‘Op dat vlak zijn ook de meeste banen wegbezuinigd,’ aldus Struijs. ‘Het aantal fte’s in de ondersteuning daalde van 12.388 in 2008 naar 8.515 in 2016 – een besparing op het politiebudget van 360 miljoen).
Minder bekend is dat met de komst van de Nationale Politie in 2013 ook een bezuiniging op de operationele sterkte in gang werd gezet van ongeveer 3.000 agenten en rechercheurs. In 2017 besloot het huidige kabinet deze bezuiniging voor een derde terug te draaien, wat naar buiten toe triomfantelijk werd aangekondigd als ‘1.100 operationele fte’s erbij’. Maar feitelijk betekende het dus 1.1000 minder agenten en rechercheurs weg dan aangekondigd.
Deze verminderde bezuiniging betekende niet zo’n opkikker voor de operationele sterkte als je zou denken. Struijs: ‘Sinds jaar en dag zit er namelijk flink wat lucht in dat cijfer doordat duizenden politiestudenten als volledig inzetbaar werd meegeteld, terwijl ze dat bij lange na niet zijn. Praktisch gezien is de operationele sterkte dus nog eens zo’n twee- à drieduizend fte’s lager dan het aantal dat jarenlang in de etalage van het korps heeft gestaan. De NPB heeft zich daar onophoudelijk tegen verzet en in die laatste politie-cao is afgesproken een eind te maken aan deze vorm van jezelf rijk rekenen.’
Efficiencywinsten
Het rapport stelt haarscherp vast wat de gevolgen zijn geweest van de politieke keuze om enerzijds flink te bezuinigen op de politie en anderzijds meer prioriteit te geven aan de repressieve kant van het politiewerk: het bijdragen aan de opsporing en vervolging van misdadigers. ‘Opstelten vond de preventieve kant van het politiewerk niet interessant,’ stelt NPB-voorzitter Jan Struijs. ‘Hij wilde jaarlijks indrukwekkende prestatiecijfers laten zien: flinke aantallen gepakte criminelen en stoere aantallen uitgedeelde straffen. Het voorkomen van sociale onveiligheid en misdaad – daar kon hij niets mee. De resultaten van bijtijds ingrijpen kun je niet turven namelijk.’
Bezuiniging operationele sterkteInzetbaarheid studentenPreventie geen prioriteit