NPB: Nederland is niet veilig genoeg

Heeft u ooit in uw carrière zoveel beveiliging meegemaakt als tijdens de Koningsdag in Rotterdam?
Nee, in de 42 jaar dat ik meeloop heb ik dit nog nooit meegemaakt. Het was intens, er waren ontzettend veel mensen op de been gebracht, voor en achter de schermen. En er is heel veel nieuwe techniek ingezet.

Waarom was al die beveiliging juist op dit moment nodig?
Ten eerste met het oog op de huidige onrust in de maatschappij. Die levert regelmatig ongeplande acties en demonstraties op. Twee: Rotterdam en omgeving zijn erg onrustig als het gaat om de onderwereld: kijk maar naar alle explosies en kogelregens de afgelopen maanden. Dan is er ook nog een dreiging rondom het Koninklijk Huis – en dat heeft weer alles te maken met de onrust rondom het Marengo-proces. Kortom: voldoende aanleiding om alles uit de kast te trekken.

Mogen we Marengo en de bomaanslagen in Rotterdam met elkaar in verband brengen?
Jazeker. Er is een enorme toename van met name jongeren die een crimineel pad kiezen. Een soort kweekvijver voor de georganiseerde misdaad en ook voor Marengo.

Er worden ook heel veel drugs onderschept momenteel. Heeft het daar ook mee te maken?
Jazeker, want je komt steeds dichterbij. Als er weer een kilo of duizend wordt gepakt in de haven van Rotterdam, dan volgen er minstens twee schietpartijen of twee explosies.

Wat doet de Marengo-zaak met rechercheurs?
Heel veel. De tijden zijn duidelijk veranderd. Zoals een rechercheur laatst tegen me zei: als ik naar huis ga en ik zie een auto achter me rijden, dan denk ik: ik ga toch even die rotonde twee keer nemen en dat kenteken even opschrijven. Er wordt onder nummer verbaliseerd om dat identiteit zoveel mogelijk af te schermen. Anno 2023 zorgt de druk van de georganiseerde misdaad ervoor dat ook politiemedewerkers persoonsbeveiliging krijgen. Ook is het al meerdere keren voorgekomen dat er gedwongen verhuisd moest worden.

Is Nederland nog wel een veilig land?
Nederland is niet veilig genoeg. Er is geen plaats meer voor naïviteit in Nederland als het gaat om de georganiseerde misdaad. Persoonlijk heb ik vorige week iets meegemaakt wat me echt aan het denken heeft gezet. Ik was bij een Tweede Kamerlid en ik zei: goh, stel dat jouw partij wint en jij mag straks minister van Justitie en Veiligheid worden – zou je dat dan doen? En toen keek hij me aan: ‘O nee, mijn veiligheid is mijn alles.’ Zover is het dus in Nederland, dat mensen die de rechtsstaat dienen twee keer nadenken voordat ze in zo’n belangrijke functie stappen. En daar maak ik me echt zorgen om. Er is geen plaats meer voor naïviteit.

Wat moet er gebeuren?
Het is ook een kwestie van lange adem. Een doordachte strategie, die nog jaren gaat duren. Dan moet je aan de voorkant zitten, met jeugdzorg. Je moet ook gaan nadenken over een goede publiekscampagne: wat doen drugs met je? Want een hoop is drugsgerelateerd. En we moeten ook politiek kijken: waar komt deze onrust vandaan? Waar komt deze kweekvijver van zeer jonge mensen vandaan?

WNL Haagse Lobby
Op 1 mei was NPB-voorzitter Jan Struijs te gast in het WNL-radioprogramma Haagse Lobby, waarin die maandagavond gesproken werd over de personeelstekorten bij de politie. Om Nederland voldoende veilig te maken moet het budget voor de Nationale Politie met anderhalf miljard verhoogd worden, aldus Struijs. ‘Onze berekeningen komen uit op 8,5 à 9 miljard in plaats van de huidige 7,2 miljard.’

Dat extra geld is in de eerste plaats gewoon nodig om structureel meer mensen met allerlei deskundigheden in dienst te kunnen nemen – bijvoorbeeld wijkagenten en zedenrechercheurs.

Daarnaast zijn ook extra investeringen in innovatie van groot belang. Struijs: ‘Dat laatste is tot nu toe onvoldoende gebeurd, waardoor binnen de politieorganisatie allerlei vormen van efficiencywinst blijven liggen.’