'Meedraaien in een OR is boeiend en leerzaam'

Gert Haan werkt in de basispolitiezorg bij de eenheid Noord-Nederland, om precies te zijn op het Basisteam Ommelanden-Noord in de provincie Groningen. Hij woont samen met zijn vriendin en haar twee kinderen. In zijn vrije tijd doet hij aan volleybal en is hij slagwerker bij een muziekvereniging en ‘mooiweermotorrijder’. De afgelopen drie jaar was hij daarnaast ook actief als personeelsvertegenwoordiger in de OR van de eenheid Noord-Nederland.

Hoe ben je in de OR terechtgekomen?
Na mijn opleiding ging ik met veel plezier aan de slag in het team Groningen Centrum. In eerste instantie ben je dan vooral met het werk bezig. Maar op een gegeven moment werd me gevraagd of ik namens de NPB actief wilde worden als personeelsvertegenwoordiger in de onderdeelscommissie (OC) van het toenmalige district Groningen/Haren.

Sinds de komst van de Nationale Politie bestaan die commissies niet meer, maar ten tijde van de regiopolitiekorpsen was dat het kleinschaligste overlegorgaan op medezeggenschapsgebied – heel dicht op de werkvloer georganiseerd. De Ondernemingsraad (OR) overlegde met de leiding van het regiokorps; de OC’s overlegden met de leidinggevenden van een district of onderdeel van het korps. Ik ben als OC-lid aan de slag gegaan en dat beviel prima. Uiteindelijk ben ik zelfs het laatste jaar voorzitter geweest.

De overschakeling op een landelijk korps met dertien territoriale eenheden bracht in 2013 ook een nieuwe opzet van de medezeggenschap met zich mee. Iedere politie-eenheid kreeg haar eigen OR en landelijk kwam er een overkoepelende Centrale Ondernemingsraad (COR), gevuld met afgevaardigden van de ondernemingsraden in de eenheden.

In het oude district Groningen/Haren hadden we onze OC op het laatst georganiseerd naar werkgebied. Dat heeft geleid tot het ontstaan van de huidige klankbordgroepen in Noord-Nederland. In feite niets meer dan een groep collega’s, samengebald vanuit de huidige districten, die graag willen meedenken over onderwerpen die speciaal voor hen van belang zijn.

De OR Noord-Nederland heeft daardoor een brede input vanaf de werkvloer. Ik kan uit ervaring zeggen dat dat enorm goed werkt. De collega’s van zo’n klankbordgroep komen maandelijks bij elkaar, onder voorzitterschap van een OR-lid. Dan wisselen ze informatie uit en worden echt problemen opgelost. Ik draaide mee als lid van zo'n klankbordgroep en op een dag vroeg iemand of ik me op de NPB-lijst verkiesbaar wilde stellen voor de OR Noord-Nederland.’

Hoe kijk je terug op je periode in de OR?
Sowieso positief. Het is heel belangrijk dat er een OR is. Ik ken het beeld dat de collega’s op de werkvloer vaak van de medezeggenschap hebben: ze doen niets anders dan vergaderen, maar geen idee waarover. Toch is het ontzettend belangrijk dat het personeel goed vertegenwoordigd is in dat overleg met de werkgever. De communicatie daarover moet beter, dat is zeker waar, al vind ik dat we in Noord-Nederland goed op weg zijn met de genoemde klankbordgroepen. We zijn begonnen met onder andere collega’s die hun basisteams vertegenwoordigden. Vervolgens zijn we die gaan uitbreiden met medewerkers vanuit alle onderdelen binnen het district. We merkten dat steeds meer collega’s zich gingen melden; zo telt de klankbordgroep van het district Groningen momenteel twintig leden!

Waar ben je trots op?
Ik ben trots op de invloed die je kunt uitoefenen. De OR Noord-Nederland heeft bijvoorbeeld samen met de klankbordgroep een verbetervoorstel geschreven voor bewust belonen, dat volledig is overgenomen door de eenheidsleiding. Het is wel de kunst om het daarna ook echt ingebed te krijgen in de organisatie en goed zicht te houden op de verdere uitvoering van voorstellen.

Ik ben ook trots op de rol van de klankbordgroepen in Noord-Nederland. Eén van de landelijke uitgangspunten van de Nationale Politie is medewerkersparticipatie, maar in de praktijk gaan leidinggevenden daar heel verschillend mee om. In Noord-Nederland is in ieder geval een begin gemaakt vanuit de medezeggenschap. Onze OR heeft ook wel eens beleidsstukken aan de werkgever teruggegeven, omdat we nergens zagen dat bij het maken ervan collega’s betrokken waren geweest.

En wat vond je lastig?
Een lastig punt vind ik dat je niet overal invloed op hebt en dat tijd ook altijd een rol speelt. Je wilt niemand passeren, maar daardoor loopt alles over meerdere schakels. Het is soms frustrerend hoe dingen gaan en dat je daar je vinger dan niet achter kunt krijgen. De rol van de OR is ook lastig. Je kunt signaleren en adviseren, maar je gaat niet aan de slag met de uitvoering. Dat doet de werkgever.

Naast de klankbordgroep was mijn aandachtsgebied als OR-lid capaciteitsmanagement en planning. Echt iedereen heeft daar een mening over! En dan heb je ook nog te maken met een landelijke opdracht. Bij de uitvoering daarvan blijkt er van alles langs elkaar heen te lopen. Het ene team is nog met de eerste stap bezig en het andere team loopt tien stappen vooruit. De collega’s bij planning worden geconfronteerd met de gevolgen, maar ook de collega’s aan de basis. Probeer daar maar eens de verbinding in te krijgen!

Hoe zie jij de toekomst van medezeggenschap?
Het zou goed zijn als er weer meer invloed bij de eenheden terugkomt. Heel vaak hoor je het excuus dat dingen nu eenmaal landelijk zijn bepaald. Dat maakt het voor een OR niet makkelijk om zich met een eigen beleid te profileren.

Wat betreft de COR: die moet nu echt een signaal afgeven als ze weer serieus genomen willen worden door de collega’s en door de burgers. De OR Noord-Nederland heeft besloten geen vertegenwoordigers meer naar de COR te sturen zolang de bezetting daarvan niet volledig vernieuwd is. Dat is gebeurd met instemming van 97 procent van de achterban. Ik wil niets afdoen aan het goede werk dat zittende COR-leden ook hebben gedaan, maar het is hoog tijd om nieuwe collega’s het stokje te laten overnemen en op die manier een poging te doen het vertrouwen terug te winnen.

Hoe zou jij jongere collega’s motiveren voor de OR?
Het gekke is dat iedereen het politiewerk prachtig vindt, maar dat je over de organisatie vaak alleen maar negatieve dingen hoort. Je kunt blijven klagen natuurlijk, maar je kunt er ook wat aan doen. In de medezeggenschap praat je mee op verschillende niveaus. Het is hartstikke interessant om te zien hoe besluiten tot stand komen en welke belangen daarbij een rol spelen. Op de werkvloer denk je: hoe hebben ze dit nou kunnen doen? Binnen de OR heeft men daar vaak een goed en begrijpelijk verhaal voor. De kunst is om deze twee werelden weer met elkaar te verbinden.

Ik heb een zeer interessante en leerzame tijd gehad in de OR. Met de visie van de organisatie kun je het eens zijn of niet. Het is de kunst om die visie en de besluiten naar de praktijk te vertalen. Daar zit de moeilijkheid in: hoe krijg je iedereen mee? Onlangs heb ik ervoor gekozen me volledig te gaan wijden aan mijn nieuwe functie als operationeel expert. Dat betekende dat ik al na drie in plaats van vier jaar een punt moest zetten achter mijn OR-lidmaatschap. Dat vond ik lastig, want ik maak een klus graag af. Maar goed, ik kijk wel met voldoening op drie jaar OR en vijf jaar medezeggenschap terug. Ik heb daarbij veel kennis en ervaring opgedaan en een deel daarvan helpt me echt in de ontwikkeling en uitvoering van mijn nieuwe functie.

Persoonlijk vind ik dat je nooit langer dan twee periodes in de OR zou moeten zitten. Een OR kan niet zonder leden met een zekere ervaring, maar een tijdige verjonging is ook van groot belang. Nieuwe vertegenwoordigers kijken immers weer met een frisse blik.

Geïnteresseerd in het OR-lidmaatschap? Zie het als een periode waarin je jezelf kunt ontwikkelen en veel kunt leren, om daarna met meer bagage verder te gaan in de organisatie. Ligt je interesse niet op dat gebied, ga dan in ieder geval wel stemmen bij de komende OR-verkiezingen. Een sterke, op de werkvloer breed gedragen OR is belangrijk voor iedereen!