Lichtpuntjes in rampjaar 2022

Na twee jaar COVID-19 is de Russische machtskoorts de nieuwe ziekte die onze politieke prioriteiten en ons dagelijks doen en laten in haar greep houdt. In zo’n door negatieve ontwikkelingen voortgestuwd jaar worden prestaties op het eigen werkterrein snel naar de achtergrond gedrukt. Er blijft dan vaak weinig tijd over om je te verheugen over gerealiseerde doelen.

Toch waren die er voor de NPB (en de andere politiebonden) wel degelijk in 2022. Zo wisten we in mei een respectabele nieuwe politie-cao voor 2,5 jaar af te spreken met de werkgever – minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz en korpschef Henk van Essen.

Kroonjuwelen daarin zijn een blijvende algemene salarisverhoging van gemiddeld 9,5 procent en drie jaar lang een flexibiliteitsbonus (maximaal € 2.500 per jaar) voor de collega’s aan wie door de onderbezetting binnen het korps voortdurend extra inzetbaarheid wordt gevraagd. Dat zijn overigens lang niet de enige verbeteringen in de arbeidsvoorwaarden die door de cao’s van 2021 en 2022 vanaf 2023 worden gerealiseerd.

Inflatiegolf
Het was voor mij dan ook geen verrassing dat het afsprakenpakket tijdens een digitale ledenraadpleging in mei werd gesteund door 92 procent van de deelnemers. Helaas werden met name de loonafspraken al snel overschaduwd door nieuwe maandrecords op inflatiegebied, oplopend tot 14,5 procent in september. Sindsdien zwakken de prijsstijgingen weer wat af, maar het is duidelijk dat het inflatiecijfer over heel 2022 flink hoger zal uitvallen dan de prijsstijging van 2,7 procent over heel 2021.

De NPB heeft inmiddels dan ook de nodige oproepen binnengekregen om de cao ‘open te breken’. Dat is echter een keuze die veel goede afspraken in de waagschaal stelt en zeker niet tot snelle oplossingen leidt voor collega’s die door de inflatie- en energiecrisis snel in financiële problemen (dreigen te) komen.

Inkomenssteun
Vooralsnog zet de NPB dan ook in op het steunen van de FNV bij het politiek afdwingen van (meer) inkomenssteun aan Nederlanders (en dus ook politiemedewerkers) die dat echt hard nodig hebben. Ook in onze gesprekken met het korps dringen we aan op actieve maatregelen van de werkgever om met collega’s die financieel in de knel (dreigen te) komen te benaderen en te helpen.

Indexatie ABP-pensioen
Een tweede lichtpuntje in 2022 was de slagvaardigheid van pensioenfonds ABP bij het benutten van de extra mogelijkheden om in 2022 en 2023 inflatiecorrectie toe te passen. Sinds 1 juli was het ABP-pensioen al verhoogd met 2,39 procent. Sinds 1 januari 2023 is daar nog eens een stijging met 12 procent bijgekomen.

Landelijke Eenheid
Een derde positieve ontwikkeling in het afgelopen jaar is het politieke besluit om de Landelijke Eenheid op te splitsen in twee organisaties met een duidelijk eigen takenpakket. Dat is een doorbraak waar de politiebonden zich de afgelopen jaren in Den Haag steeds sterker voor hebben gemaakt. Wij zagen dat min of meer als onze morele plicht, zeker na drie zelfdodingen door collega’s die met hun leidinggevenden binnen de LE in conflict waren geraakt over werkgerelateerde zaken.

Een onafhankelijke commissie onder leiding van Bernt Schneiders leverde in de eerste helft van dit jaar een glasheldere analyse van de organisatorische en culturele problemen binnen de LE, inclusief concrete aanbevelingen voor de aanpak daarvan. In juni hakte minister Yesilgöz de politieke knoop door, met volop steun vanuit de Tweede Kamer.

Transitieplan
Helaas heeft het korps bij het uitvoeren van zijn eerste opdracht – het schrijven van een transitieplan met input van de werkvloer – meteen de plank misgeslagen. De werkvloer bleek daarbij zo goed als overgeslagen en ook de bonden waren niet geconsulteerd. Dat leidde op woensdag 7 december tot een verhit debat in de Tweede Kamer, met als uitkomst dat het korps nu voor 1 februari 2023 een aangepast transitieplan moet produceren – dit keer wel gebaseerd op een serieuze raadpleging van de collega’s binnen de LE en de bonden.

Ledendemocratie
Een vierde lichtpuntje in 2022 was wat mij betreft het tweedaagse ledencongres in Assen, op 13 en 14 oktober. En dat is dan natuurlijk niet alleen omdat ik toen voor (in principe) vier jaar ben herkozen als bondsvoorzitter, net als Nine Kooiman in de functie van bondssecretaris en Albert Springer in de functie van bondspenningmeester annex vicevoorzitter. Het is en blijft een meeslepende ervaring om de ledendemocratie binnen onze vereniging op het allerhoogste niveau in werking te zien. En dat gaat voortaan veel vaker gebeuren dan voorheen, want vanaf 2023 houdt de NPB jaarlijks een ledencongres oftewel een algemene ledenvergadering.

Dat is een van de baanbrekende besluiten die in Assen genomen zijn. Kijk voor een uitgebreid verslag van de gebeurtenissen in Assen in de nieuwe NPB PolitiePost. Het eerstvolgende ledencongres zal worden gehouden in november 2023.

Samenwerking politiebonden
Tegen die tijd zal ook meer duidelijk moeten zijn over het streven van de vier politiebonden om op structurele basis intensiever te gaan samenwerken. In dezelfde maand dat Poetin de geweldsexplosie in Oekraïne ontketende, kwamen de verkenningen van de bonden op samenwerkingsgebied abrupt tot stilstand door een bestuurscrisis binnen de ACP. Die heeft zich maandenlang voortgesleept en het herstel daarvan (met name het draaiend houden van de werkorganisatie) vraagt van die bond nog altijd veel tijd en energie. Toch is vanaf oktober weer een serieus traject ingezet om in 2024 een vorm van intensievere samenwerking te kunnen implementeren – meer daarover op pagina 17 van deze PolitiePost.

Nieuwe generaties aanspreken
Ik ben daar blij om, want voor mij staat vast dat de politiebonden alleen interessant zullen blijven voor nieuwe generaties door een nieuwe, meer eigentijdse manier van werken. De huidige verenigingen moeten zich ontwikkelen van vakbonden naar vakorganisaties met een breder dienstenpakket, dat beter aansluit bij de wensen van de leden. Daarbij past ook een andere verhouding tot de werkgever. Niet voor niets zijn we in 2018 een partnerschap met het korps aangegaan, bezegeld door de invoering van een maandelijks strategisch beraad tussen het ministerie, de korpsleiding, de vakbondsvoorzitters en de Ondernemingsraad.

Al met al zijn er dus zelfs in het rampjaar 2022 een paar lichtpuntjes aan te wijzen die (mede) veroorzaakt zijn door de NPB of wijzen op de ambitie om te zorgen dat de politiebonden ook in de toekomst een factor van belang blijven – binnen het korps en in politiek Den Haag. Met andere woorden: laat het nieuwe jaar maar komen!

Namens het bestuur van de NPB wens ik al onze leden, medewerkers en overige collega’s een gezond en voorspoedig 2023!