Indienen pensioenbezwaar bij ABP is zinloos
Het voor 31 mei 2023 indienen van een bezwaarschrift tegen de Wet toekomst pensioenen (WTP) bij pensioenfonds ABP levert geen enkele juridische bescherming op als de overgang naar het vernieuwde pensioenstelsel tot individuele pensioenschade leidt. De oproep van vakbondskoepel CMHF daartoe is misleidend en raakt juridisch kant noch wal, aldus NPB-jurist annex pensioendeskundige Michiel Welter.
‘Het is simpelweg nog veel te vroeg om juridisch in actie te komen. Eerst moet duidelijk zijn of en in hoeverre de overgang naar het nieuwe stelsel ‘eigendom’ van personen (opgebouwde pensioenrechten) aantast.’
De CHMF-oproep slaat op twee punten de juridische plank mis. Ten eerste suggereert de oproep dat tegen de Wet toekomst pensioenen (WTP) bestuursrechtelijk bezwaar kan worden gemaakt. Deze optie is in ons land echter wettelijk uitgesloten: tegen wetten en andere algemeen verbindende voorschriften zijn dat soort bezwarenprocedures niet mogelijk. Ten tweede moeten pensioenfondsen weliswaar uitvoering geven aan de WTP, maar slechts als particuliere instantie. Daardoor kun je hen dus alleen civielrechtelijk aanspreken op hun doen en laten.
Michiel Welter: ‘Pensioenfondsen zijn geen overheidsorganen. Als het gaat om de overgang naar het vernieuwde pensioenstelsel zijn zij dus niet het bevoegd gezag waarvan je de besluiten via een bestuursrechtelijk bezwaarschrift kunt aanvechten.’
Niet-ontvankelijk
Om deze twee ‘technische’ redenen zullen de door het CHMF beoogde bezwaarschriften sowieso niet-ontvankelijk worden verklaard en geen enkel positief effect (kunnen) hebben op de rechtspositie van de indieners.
'Onteigening'
Het verzet van de CMHF is vooral gericht op de mogelijkheid dat de overgang naar het vernieuwde systeem voor individuele deelnemers kan leiden tot een verlaging van hun opgebouwde pensioenrechten (‘onteigening’). Is het juridisch aanvechten van deze mogelijkheid überhaupt mogelijk?
Michiel Welter: ‘De kernvraag is dan of het collectieve belang van een vernieuwd pensioenstelsel opweegt tegen eventuele individuele nadelen die daarvan het gevolg kunnen zijn. Het merendeel van de specialisten is het erover eens dat op basis van het Europese recht geoordeeld zal worden dat deze belangenafweging voldoende zorgvuldig heeft plaatsgevonden om het accepteren van een zekere mate van ‘onteigening’ te rechtvaardigen.’
Groot maatschappelijk belang
Met andere woorden: er is een stevige politiek-juridische basis voor het standpunt dat het maatschappelijk belang van het vernieuwde pensioenstelsel zo groot is dat individuele belangen daarvoor in zekere mate moeten wijken. Welter: ‘Daarbij speelt zeker mee dat ook in het huidige systeem niet uitgesloten was dat de pensioenen van tijd tot tijd verlaagd werden en dat het nieuwe systeem er juist op gericht is die schommelingen voortaan te neutraliseren.’
De NPB zal voor zijn leden dus geen bezwaarschriften tegen de Wet toekomst pensioen indienen bij pensioenfonds ABP en moedigt collega’s ook niet aan om dat zelf te doen.
Aantoonbare individuele schade
Welter: ‘Het wordt pas zinvol om individueel juridisch verzet te gaan overwegen als aannemelijk is geworden dat de overgang naar het nieuwe stelsel sowieso ongunstig uitpakt voor pensioenrechten die te beschouwen zijn als ‘eigendom’ van personen. Vooralsnog is onduidelijk of en in hoeverre dat zal gebeuren. Het is ook mogelijk dat alle deelnemers erop vooruit gaan, bijvoorbeeld doordat de huidige aanspraken vast staan en in het nieuwe systeem gemakkelijker inflatiecorrecties kunnen worden toegepast. Ook zijn er mechanismen voorzien om verlaging van pensioenuitkeringen te voorkomen, ten koste van verhoging op andere momenten. Hoe dat uitpakt zullen we moeten afwachten, maar niemand schiet er iets mee op door nu alvast een bezwaarschrift bij een pensioenfonds in te dienen.’