Hulpverleners kunnen niet door tot 68 jaar!
Er moet snel verbetering komen in de mogelijkheden voor vervroegde uittreding van politie-, brandweer-, defensie- en ambulancepersoneel. Die noodkreet stuurden FNV Veiligheid, FNV Overheid en FNV Zorg en Welzijn dit voorjaar al in een brief aan de politiek. NPB-voorzitter Jan Struijs, tevens voorzitter van FNV Veiligheid, doet de oproep nu opnieuw, gericht aan alle partijen die bij de formatie van een nieuw kabinet betrokken zijn.
‘Door het kabinetsbeleid van de afgelopen jaren zijn publieke hulpverleners in hoog risico-beroepen gedwongen jaren langer door te werken dan fysiek en geestelijk verantwoord is,’ aldus Struijs. ‘Het wordt tijd dat de politiek onder ogen ziet welke persoonlijke en maatschappelijke risico’s dat met zich meebrengt en een begin maakt met het opnieuw waarmaken van de zorgplicht die zij voor deze uiterst loyale medewerkers heeft. Dat is een dure plicht waar de overheid zich de afgelopen vijftien jaar te goedkoop van af heeft proberen te maken.’
Slijtend werk
Hulpverleners werkzaam bij de ambulancedienst, brandweer, defensie en politie staan dag en nacht klaar om in actie te komen en de veiligheid en gezondheid van medeburgers te verdedigen. Daardoor zetten ze onherroepelijk hun eigen veiligheid en gezondheid op het spel. Niet alleen tijdens individuele acties in noodsituaties, maar ook op lange termijn. Het is wetenschappelijk vastgesteld dat werken bij deze overheidsdiensten een slijtend karakter heeft en een hoog risico op vervroegde uitval met zich meebrengt.
Leeftijdsontslag
Decennia lang heeft de overheid het onvermijdelijk slijtende karakter van het werk van publieke hulpverleners in hoog risico-functies erkend als een gegeven. Als werkgever accepteerde hij in die tijd de verantwoordelijkheid om medewerkers bij de ambulancedienst, brandweer, defensie en politie vanaf een bepaalde leeftijd te laten stoppen met werken met behoud van een redelijk inkomen tot aan hun AOW-gerechtigde leeftijd. Dit verplichte leeftijdsontslag moest voorkomen dat hulpverleners in een minder dan optimale conditie hun werk bleven doen, met alle risico’s van dien voor de burgers, hun collega’s en zichzelf.
Versoberd of afgeschaft
De afgelopen jaren hebben opeenvolgende kabinetten de mogelijkheden voor een vervroegde uittreding van publieke hulpverleners in hoog risico-functies stukje bij beetje laten verdwijnen of versoberd. De fiscale ondersteuning van collectieve spaarregelingen voor een vroegpensioen zijn afgeschaft. De belastingvrije ruimte om individueel voor extra vrije dagen te sparen (levensloop) heeft maar kort geleefd.
Aan de andere kant gaat de AOW-gerechtigde leeftijd sinds 2013 jaarlijks omhoog om deze uitkering ook bij een stijgende levensverwachting betaalbaar te houden. Medewerkers bij politie, brandweer, defensie en ambulancevervoer zijn door de nieuwe pensioenregels gedwongen jaren langer door te werken dan fysiek en geestelijk verantwoord is. Dat brengt grote persoonlijke en maatschappelijke risico’s met zich mee.
Opgebrand
Jan Struijs: ‘Het gevolg van deze maatregelen is dat medewerkers in de hulpverlenende overheidssectoren erg bezorgd zijn over de leeftijd waarop ze met behoud van een redelijk inkomen kunnen stoppen met werken. De bonden krijgen van veel oudere leden de melding opgebrand te zijn. Door het kabinetsbeleid van de afgelopen tien jaar zien ze de uittreedleeftijd steeds hoger worden en worden ze geconfronteerd met een (steeds groter) AOW-gat. Voor de politiesector heeft het kabinetsbeleid bijvoorbeeld tot gevolg gehad dat er geen enkel uitzicht meer op een vervroegde uittreding bestaat.’
Redelijk en zorgvuldig
Struijs: ‘Als belangenbehartigers van de publieke hulpverleners roepen wij de politiek op een eind te maken aan deze riskante praktijk, die door onze leden wordt ervaren als een pijnlijke miskenning van hun inzet gedurende tientallen jaren. Het lijkt ons niet meer dan redelijk en zorgvuldig dat de huidige situatie wordt beëindigd door voor overheidssectoren met publieke hulpverleners (politie, brandweer, defensie, ambulancedienst) de AOW/pensioengerechtigde leeftijd terug te brengen naar 65 jaar. Dit zou regelingen die zijn gebaseerd op de AOW/pensioengerechtigde leeftijd weer uitvoerbaar en betaalbaar maken.’
Vroegpensioenregeling
‘Daarnaast zou het weer mogelijk moeten worden dat elke overheidssector een passende eigen vroegpensioenregeling treft,’ aldus Struijs. ‘Een regeling die inspeelt op de specifieke kenmerken van het werk in die sector en de mate van verzwarende omstandigheden waardoor je dat werk boven een bepaalde leeftijd niet verantwoord meer kunt doen. Nu wordt elk initiatief op dat gebied afgestraft met een fiscale boete van 52 procent en daardoor onbetaalbaar. Of de kosten zorgen voor minder financiële ruimte voor goede arbeidsvoorwaarden voor jongere generaties. Daar moet verandering in komen!’