Rapport-Kuijken: wake-up call voor de politiek
Door de overhaaste en ondoordachte invoering van de Nationale Politie kent het nieuwe politiebestel ‘zwakke plekken’ en ontbreekt in het nieuwe korps nog altijd de basis voor ‘een volwassen en uitgebalanceerde organisatie met ruimte voor professionaliteit’. Dat concludeert de onafhankelijke evaluatiecommissie-Kuijken in haar rapport 'Doorontwikkelen en verbeteren'. NPB-voorzitter Jan Struijs: ‘Een stevig rapport en het komt mooi op tijd, want afgaande op het regeerakkoord lijkt het nieuwe kabinet de problemen bij de Nationale Politie flink te onderschatten. Minister Grapperhaus, breng daar verandering in!’
Op 1 oktober 2012 stuurde de NPB de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie, Ivo Opstelten, op zijn verzoek een uitgebreid beleidsadvies over zijn plannen voor de invoering van een nationaal politiekorps. Kort samengevat waarschuwde de NPB ervoor dat de beoogde aanpak nogal wat risico’s met zich meebracht. Die was namelijk vooral gebaseerd op geforceerde daadkracht (‘doorpakken’) en politiek wensdenken. De politiek besloot de waarschuwingen van de NPB (en de andere politiebonden) volledig in de wind te slaan.
Risico’s genegeerd
Struijs: ‘Het is een gemengd genoegen om te zien dat de commissie-Kuijken vijf jaar later precies dezelfde risico’s noemt en vaststelt dat voor het negeren daarvan ‘een flinke prijs is betaald’. De commissie stelt vast dat de combinatie van bezuinigen, reorganiseren en verbeteren in de praktijk bleek ‘te schuren’. Het beoogde veranderingsproces werd te eenzijdig van bovenaf opgelegd. Dat gebeurde gaandeweg steeds krampachtiger, omdat door de slechte voorbereiding voortdurend overal tegenvallers opdoken.
Korps intern niet op orde
De commissie-Kuijken noemt de invoering van de Nationale Politie ‘fors onderschat’ door de politiek. De gevolgen van de ‘valse start’ van de reorganisatie zijn vijf jaar later onmiskenbaar, aldus de commissie: ‘De nationale politie is nog allesbehalve een goed geoliede machine.’
Struijs: ‘Dat is natuurlijk het understatement van het jaar, als je ziet met welke problemen het korps allemaal kampt: de bezetting, de roosters, het ziekteverzuim, het functiehuis, de logistieke processen, de ICT, de uitrusting en training, de screening, de cultuur op de werkvloer – noem maar op. Wij hebben daar tijdens de verkiezingscampagne begin dit jaar aandacht voor gevraagd met de NPB-Schijf van Vijf voor een gezond politiekorps en onlangs ook weer in onze uitgebreide reactie op het regeerakkoord.’
Extra investeringen nodig
De commissie waarschuwt dat volgens haar ‘de basis voor een volwassen en uitgebalanceerde organisatie met ruimte voor professionaliteit’ anno 2017 nog niet aanwezig is binnen het korps. Daar zal nog hard aan gewerkt moeten. Opvallend genoeg lijkt zij de verantwoordelijkheid daarvoor vooral bij de korpsleiding te leggen, ‘waarbij ook de politiebonden een constructieve rol kunnen vervullen’.
Struijs: ‘Natuurlijk werken we daar graag aan mee, maar waarom staat in het rapport niet expliciet dat voor het aanpakken van veel van de problemen van het korps extra investeringen nodig zijn na jaren van kortzichtig bezuinigen? En dat de politiek daarvoor de middelen moet vrijmaken?’